สังคมและวัฒนธรรมในอุษาคเนย์ (พิมพ์ครั้งที่ 2)
เอกสารเล่มนี้เรียบเรียงขึ้นเพื่อใช้ประกอบการสอนวิชา ชาติพันธุ์วิทยาในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้บนผืนแผ่นดินใหญ่ (Ethnology of Mainland Southeast Asia) ซึ่งในเอกสารฉบับนี้จะใช้คําว่า “อุษาคเนย์ภาคพื้นทวีป” แทนเพื่อความสะดวก วิชานี้เป็นวิชาบังคับของนักศึกษาที่เลือกเรียนสาขาวิชามานุษยวิทยาเป็นวิชาเอก ทั้งในระดับปริญญาตรีและปริญญาโท ในคณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร
เอกสารเล่มนี้แบ่งเนื้อหาออกเป็น 4 ส่วน โดยจะมีเนื้อหาที่จบบริบูรณ์ในแต่ละบท ส่วนที่ 1 กล่าวถึงแนวคิดทฤษฎีวิวัฒนาการทางศาสนาของ Robert Bellah และใช้แนวคิดนี้อธิบายพัฒนาการของสังคมวัฒนธรรมในอุษาคเนย์ ผู้เรียบเรียงได้เก็บความและสรุปเนื้อหาส่วนใหญ่จากหนังสือเรื่อง The human direction : An evolutionary approach to social and cultural Anthropology ของ James L. Peacock และ A. Thomas Kirsch เนื่องจากต้องการให้นักศึกษาที่เพิ่งเริ่มต้นศึกษาอุษาคเนย์มีกรอบในการมองภาพรวมของพัฒนาการของสังคมในภูมิภาคนี้อย่างกว้างๆ และเพื่อให้สามารถเข้าใจถึงสถานภาพของสังคมไทยในสังคมโลก โดยเปรียบเทียบกับสังคมอื่นๆ ทั้งภายในภูมิภาคนี้ และกับสังคมตะวันตก ส่วนที่ 2 เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับโลกของกลุ่มชนดั้งเดิมและชนเผ่าในอุษาคเนย์ ตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์จนถึงปัจจุบัน เพื่อเป็นการให้ภูมิหลังต่อความสัมพันธ์ของกลุ่มคนที่สําคัญ 2 กลุ่ม คือ กลุ่มคนที่อยู่ในที่สูง ที่ยังชีพด้วยการทําไร่เลื่อนลอย ไม่มีตัวอักษรใช้แต่ถ่ายทอดประเพณีทางปากเปล่า และมีสภาพสังคมแบบดั้งเดิม กับกลุ่มคนที่อยู่ในที่ราบทํานาทดน้ํา และสามารถพัฒนาบ้านเมืองเป็นรัฐได้ ผู้คน 2 กลุ่มที่มีวิถีชีวิตวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน แต่ก็มีความสัมพันธ์ติดต่อกันมาตลอด จนถูกแทรกแซงจากลัทธิอาณานิคมและอารยธรรมตะวันตก ที่ส่งผลให้เกิดปัญหาชนกลุ่มน้อย และการเรียกร้องอิสรภาพของกลุ่มชาติพันธุ์บางกลุ่มที่ไม่ได้รับความเป็นธรรมในทุกวันนี้ เนื้อหาของส่วนนี้ ได้จากการแปลและเก็บความจากบทที่ 1 ของหนังสือเรื่อง The Golden Peninsula ของ Charles F. Keyes ซึ่งผู้เรียบเรียงเห็นว่า เป็นหนังสือที่กล่าวถึงสังคมและผู้คนในอุษาคเนย์ได้เข้าใจและดีที่สุดเล่มหนึ่ง ส่วนที่ 3 เป็นเรื่องเกี่ยวกับระบบความเชื่อและพิธีกรรมในอุษาคเนย์ เป็นการพยายามทําความเข้าใจระบบความเชื่อดั้งเดิมของชาวอุษาคเนย์ก่อนการรับอิทธิพลจากศาสนาภายนอก โดยมองผ่านพิธีกรรมเกี่ยวกับความอุดมสมบูรณ์ พิธีศพ และความเชื่อเรื่องผีบรรพบุรุษของขมุ ส่วนที่ 4 เป็นความพยายามทําความเข้าใจความนึกคิดของกลุ่มชนต่างๆ ที่มีต่อสํานึกเกี่ยวกับเผ่าพันธุ์ของตนเองและเพื่อนบ้าน โดยผ่านตํานานและนิทานปรัมปราคติ ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความสัมพันธ์ และการผสมผสานทั้งทางวัฒนธรรมและเชื้อชาติของผู้คนในภูมิภาคนี้ จนยากจะหาเผ่าพันธุ์ที่บริสุทธิ์ได้
(5)
(3.67)